ĂzgĂźr YazÄąlÄąmÄą TeĹvik etmek Ä°Ă§in HĂźkĂźmetlerin AlabileceÄi Ănlemler

Ve bunu yapmalarÄą neden gĂśrevleridir

Bu yazÄąda, devlet iĂ§inde ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmÄą teĹvik etmek ve Ăźlkenin geri kalanÄąnÄą yazÄąlÄąm ĂśzgĂźrlĂźÄĂźne yĂśnlendirmek iĂ§in gĂźĂ§lĂź ve saÄlam bir Ă§aba gĂśsterilmesine yĂśnelik politikalar Ăśnerilmektedir.

Devletin gĂśrevi, halkÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄĂź ve refahÄą iĂ§in toplumu ĂśrgĂźtlemektir. Bu gĂśrevin biliĹim alanÄąndaki bir yĂśnĂź, kullanÄącÄąlarÄą ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm kullanmaya teĹvik etmektir: kullanÄącÄąlarÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄĂźne saygÄą duyan yazÄąlÄąm. Ăzel mĂźlk (ĂśzgĂźr olmayan) bir program, programÄą kullananlarÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄĂźnĂź Ă§iÄner; bu devletin ortadan kaldÄąrmak iĂ§in Ă§alÄąĹmasÄą gereken toplumsal bir sorundur.

Devletin biliĹim baÄÄąmsÄązlÄąÄÄą (devletin kendi biliĹimi Ăźzerindeki denetimi) gereÄi kendi bilgisayarlarÄąnda ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm konusunda ÄąsrarcÄą olmalÄądÄąr. TĂźm kullanÄącÄąlar biliĹimleri Ăźzerinde denetim sahibi olmayÄą hak ederler, ancak devletin, onlarÄąn adÄąna yaptÄąÄÄą biliĹim faaliyetleri Ăźzerindeki denetimi saÄlama konusunda halka karĹÄą da bir sorumluluÄu vardÄąr. ĂoÄu hĂźkĂźmet faaliyeti Ĺimdi biliĹime baÄlÄądÄąr ve bu faaliyetler Ăźzerindeki denetimi, ilgili biliĹim faaliyetleri Ăźzerindeki denetimine baÄlÄądÄąr. GĂśrevi kritik olan bir kurumda bu denetimi yitirmek ulusal gĂźvenliÄi zayÄąflatÄąr.

Devlet kurumlarÄąnÄąn ĂśzgĂźr yazÄąlÄąma taĹÄąnmasÄą, tasarruf etme ve yerel yazÄąlÄąm destek iĹletmelerini teĹvik etme gibi ikincil yararlar da saÄlayabilir.

Bu metinde “devlet varlÄąklarÄą” devletin her dĂźzeyine iĹaret eder ve okullarÄą, kamu-Ăśzel sektĂśr ortaklÄąklarÄą, sĂśzleĹmeli okullar gibi bĂźyĂźk ĂślĂ§Ăźde devlet tarafÄąndan finanse edilen faaliyetleri ve devlet tarafÄąndan kontrol edilen veya devlet tarafÄąndan Ăśzel ayrÄącalÄąk veya iĹlevlerle kurulan “Ăśzel” Ĺirketleri iĂ§eren kamu kurumlarÄąnÄą ifade eder.

EÄitim

En Ăśnemli politika eÄitim ile ilgilidir, Ă§ĂźnkĂź bu Ăźlkenin geleceÄini Ĺekillendirir:

YalnÄązca ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm ĂśÄretin
EÄitim faaliyetleri veya en azÄąndan devlet kurumlarÄąnÄąn faaliyetleri, yalnÄązca ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmlarÄą ĂśÄretmelidir (bu nedenle, ĂśÄrencileri asla ĂśzgĂźr olmayan bir program kullanmaya yĂśnlendirmemelidir) ve ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmda ÄąsrarcÄą olmanÄąn yurttaĹlÄąk gĂśrevlerini ĂśÄretmelidir. ĂzgĂźr olmayan bir programÄą ĂśÄretmek, okulun gĂśrevine aykÄąrÄą olan baÄÄąmlÄąlÄąÄÄą ĂśÄretmektir.

Devlet ve Halk

AyrÄąca, bireylerin ve kuruluĹlarÄąn kullandÄąÄÄą yazÄąlÄąmlarÄą etkileyen devlet politikalarÄą da Ă§ok Ăśnemlidir:

Asla ĂśzgĂźr olmayan programlarÄą gerektirmeyin
Yasalar ve kamu sektĂśrĂź uygulamalarÄą, bireylerin veya kuruluĹlarÄąn ĂśzgĂźr olmayan bir program kullanmasÄąnÄą hiĂ§bir zaman zorunlu kÄąlmayacak veya zorlamayacak Ĺekilde deÄiĹtirilmelidir. AyrÄąca, bu tĂźr sonuĂ§larÄą ima eden iletiĹim ve yayÄąn uygulamalarÄąndan da vazgeĂ§ilmelidir (Dijital KÄąsÄątlamalar YĂśnetimi de dahil).
YalnÄązca ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmÄą daÄÄątÄąn
Bir devlet kurumu, web sayfalarÄąnda yer alan veya web sayfalarÄą tarafÄąndan belirtilen programlar da dahil olmak Ăźzere bir yazÄąlÄąmÄą halka her daÄÄąttÄąÄÄąnda, bu yazÄąlÄąm ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm olarak daÄÄątÄąlmalÄą ve Ăśzellikle ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm iĂ§eren bir platformda Ă§alÄąĹabilmelidir.
Devlet web siteleri
Devlet tĂźzel kiĹiliÄi web siteleri ve aÄ hizmetleri, kullanÄącÄąlarÄąn sÄąrf ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm aracÄąlÄąÄÄąyla herhangi bir yarar yitimi olmadan kullanabilecekleri Ĺekilde tasarlanmalÄądÄąr.
ĂzgĂźr biĂ§imler ve protokoller
Devlet kurumlarÄą, yalnÄązca, belirtimleri yayÄąnlanmÄąĹ, ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmlar tarafÄąndan iyi desteklenen dosya biĂ§imlerini ve iletiĹim protokollerini kullanmalÄądÄąr. (“Standartlar” Ĺeklinde belirtmedik, Ă§ĂźnkĂź bunun hem standartlaĹmÄąĹ arayĂźzler hem de standartlaĹmamÄąĹ arayĂźzler iĂ§in geĂ§erli olmasÄą gerekiyor.) ĂrneÄin, ses veya video kayÄątlarÄąnÄą Flash veya ĂśzgĂźr olmayan kod Ă§ĂśzĂźcĂź gerektiren biĂ§imlerde daÄÄątmamalÄą ve kamu kĂźtĂźphaneleri Dijital KÄąsÄątlamalar YĂśnetimi ile Ă§alÄąĹan eserleri daÄÄątmamalÄądÄąr.

Devletlerin yayÄąnlarÄą ve eserleri ĂśzgĂźrlĂźÄe saygÄąlÄą biĂ§imlerde daÄÄątma politikasÄąnÄą desteklemek iĂ§in, kendisi iĂ§in geliĹtirilen tĂźm raporlarÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄe saygÄąlÄą biĂ§imlerde sunulmasÄąnda ÄąsrarcÄą olmalÄądÄąr.
BilgisayarlarÄą lisanslardan ayÄąrÄąn
BilgisayarlarÄąn satÄąĹÄą iĂ§in Ăśzel mĂźlk bir yazÄąlÄąm lisansÄą satÄąn alÄąnmasÄą gerekmemeli. SatÄącÄą, yasa gereÄi, alÄącÄąya bilgisayarÄą Ăśzel mĂźlkiyet yazÄąlÄąmsÄąz ve lisans Ăźcretini Ăśdemeden satÄąn alma seĂ§eneÄi sunmalÄądÄąr.

DayatÄąlan Ăśdeme ikincil bir hatadÄąr ve bizi Ăśzel mĂźlk yazÄąlÄąmÄąn temel adaletsizliÄinden, kullanÄąmÄąndan kaynaklanan ĂśzgĂźrlĂźk yitiminden uzaklaĹtÄąrmamalÄądÄąr. Bununla birlikte, kullanÄącÄąlarÄą bunun iĂ§in Ăśdeme yapmaya zorlamak, belirli Ăśzel mĂźlk yazÄąlÄąm geliĹtiricilerine, kullanÄącÄąlarÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄĂźne zarar veren ek bir haksÄąz avantaj saÄlar. Devletin bu kĂśtĂźye kullanÄąmÄą Ăśnlemesi doÄrudur.

BiliĹim BaÄÄąmsÄązlÄąÄÄą

Devletin biliĹim baÄÄąmsÄązlÄąÄÄąnÄą etkileyen bazÄą politikalar var. Devlet kurumlarÄą, onu Ăśzel ellere bÄąrakmak yerine, kendi biliĹimi Ăźzerinde denetim sahibi olmalÄądÄąr. Bu noktalar akÄąllÄą telefonlar da dahil olmak Ăźzere tĂźm bilgisayarlar iĂ§in geĂ§erlidir.

ĂzgĂźr yazÄąlÄąma geĂ§in
Devlet kurumlarÄą, ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmlara geĂ§meli ve geĂ§ici bir istisna dÄąĹÄąnda herhangi bir ĂśzgĂźr olmayan yazÄąlÄąmÄą kurmamalÄą veya kullanmaya devam etmemelidir. Sadece bir kurum bu geĂ§ici istisnalarÄą verme yetkisine sahip olmalÄą ve sadece mĂźcbir nedenler gĂśsterildiÄinde vermelidir. Bu kurumun amacÄą istisna sayÄąsÄąnÄą sÄąfÄąra indirmek olmalÄądÄąr.
ĂzgĂźr biliĹim teknolojileri Ă§ĂśzĂźmleri geliĹtirin
Bir devlet kurumu, bir biliĹim Ă§ĂśzĂźmĂźnĂźn geliĹtirilmesi iĂ§in Ăśdeme yaptÄąÄÄąnda, sĂśzleĹme, ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm olarak teslim edilmesini ve hem Ă§alÄąĹtÄąrma hem de geliĹtirmenin %100 ĂśzgĂźr bir ortamda olabilecek Ĺekilde tasarlanmasÄąnÄą gerektirmelidir. TĂźm sĂśzleĹmeler bunu gerektirmelidir, bĂśylece geliĹtirici bu gereksinimlere uymuyorsa, iĹ iĂ§in Ăśdeme yapÄąlamaz.
ĂzgĂźr yazÄąlÄąma gĂśre bilgisayarlar seĂ§in
Bir devlet kurumu bilgisayar satÄąn aldÄąÄÄąnda veya kiraladÄąÄÄąnda, kendi sÄąnÄąfÄąnda herhangi bir Ăśzel yazÄąlÄąm olmadan Ă§alÄąĹabilecek en yakÄąn modeller arasÄąnda seĂ§im yapmalÄądÄąr. Devlet, her bilgisayar sÄąnÄąfÄą iĂ§in bu ĂślĂ§Ăźte dayanarak yetkilendirilen modellerin bir listesini tutmalÄądÄąr. Hem kamunun hem de devletin kullanabileceÄi modeller yalnÄązca devletin kullanÄąmÄąna sunulan modellere tercih edilmelidir.
DonanÄąm Ăźreticileriyle pazarlÄąk edin
Devlet, Ăśzel mĂźlk yazÄąlÄąm gerektirmeyen tĂźm ilgili ĂźrĂźn alanlarÄąnda uygun donanÄąm ĂźrĂźnlerinin pazarda (devlete ve halka) eriĹilebilirliÄini saÄlamak iĂ§in Ăźreticilerle aktif olarak pazarlÄąk yapmalÄądÄąr.
DiÄer devletlerle dayanÄąĹma iĂ§inde olun
Devlet, diÄer devletleri uygun donanÄąm ĂźrĂźnleri konusunda Ăźreticilerle toplu pazarlÄąk yapmaya davet etmelidir. Birlikte daha fazla nĂźfuz sahibi olacaklar.

BiliĹim BaÄÄąmsÄązlÄąÄÄą II

Devletin biliĹim baÄÄąmsÄązlÄąÄÄą (ve gĂźvenliÄi), devletin iĹini yapan bilgisayarlar Ăźzerinde denetimi iĂ§erir. Bu, hizmet aynÄą kuruluĹ dalÄą altÄąnda bir devlet kurumu tarafÄąndan yĂźrĂźtĂźlmediÄi sĂźrece YazÄąlÄąm yerine Hizmet'ten de, aynÄą zamanda devletin yanÄą sÄąra devletin biliĹimi Ăźzerindeki denetimini azaltan diÄer uygulamalardan da kaĂ§ÄąnÄąlmasÄąnÄą gerektirir. Bu nedenle,

Bir devlet kendi bilgisayarlarÄąnÄą denetlemelidir
Devletin kullandÄąÄÄą her bilgisayar, onu kullanan aynÄą devlet Ĺubesine ait veya bu devlet tarafÄąndan kiralanmÄąĹ olmalÄądÄąr ve bu Ĺube, bilgisayara kimin fiziksel olarak eriĹebileceÄine, kimin bakÄąm (donanÄąm veya yazÄąlÄąm) yapabileceÄine, veya hangi yazÄąlÄąmÄąn yĂźklĂź olmasÄą gerektiÄine karar verme hakkÄąnÄą ĂźĂ§ĂźncĂź ĹahÄąslara terk etmemelidir. Bilgisayar taĹÄąnabilir deÄilse, kullanÄąmdayken devletin (sahibi veya kiracÄą olarak) sakini olduÄu fiziksel bir alanda olmasÄą gerekir.

GeliĹtirmeyi etkileyin

Devlet politikasÄą ĂśzgĂźr ve ĂśzgĂźr olmayan yazÄąlÄąm geliĹtirmeyi etkiler:

ĂzgĂźrlĂźÄĂź teĹvik edin
Devlet, geliĹtiricileri ĂśzgĂźr yazÄąlÄąm oluĹturmaya veya geliĹtirmeye ve yazÄąlÄąmÄą herkesin kullanÄąmÄąna sunmaya, vergi indirimleri ve diÄer mali teĹviklerle cesaretlendirmelidir. Tersine, ĂśzgĂźr olmayan yazÄąlÄąmlarÄąn geliĹtirilmesi, daÄÄątÄąmÄą veya kullanÄąmÄą iĂ§in bĂśyle bir teĹvik verilmemelidir.
ĂzgĂźr olmayanlarÄą teĹvik etmeyin
Ăzellikle, Ăśzel mĂźlk yazÄąlÄąm geliĹtiricileri, okullara kopya “baÄÄąĹÄą” yapamamalÄą ve yazÄąlÄąmÄąn nominal deÄeri iĂ§in vergi iadesi talebinde bulunmamalÄądÄąr. Ăzel mĂźlk yazÄąlÄąm bir okulda meĹru deÄildir.

E-atÄąk

ĂzgĂźrlĂźk e-atÄąk anlamÄąna gelmemelidir:

DeÄiĹtirilebilir yazÄąlÄąm
BirĂ§ok modern bilgisayar, Ăśnceden yĂźklenmiĹ yazÄąlÄąmlarÄąnÄą ĂśzgĂźr yazÄąlÄąmlarla deÄiĹtirmeyi imkansÄąz hale getirmek iĂ§in tasarlanmÄąĹtÄąr. Bu yĂźzden onlarÄą ĂśzgĂźrleĹtirmenin tek yolu onlarÄą atmaktÄąr. Bu uygulama topluma zararlÄądÄąr.

Bu nedenle, Ăźreticinin yĂźkseltebileceÄi kurulu yazÄąlÄąmÄąn tĂźmĂź yerine kullanÄącÄąlarÄąn geliĹtirmesini, kurmasÄąnÄą veya deÄiĹtirmesini engelleyen donanÄąm arabirimleri gizlenmiĹ veya kasÄątlÄą kÄąsÄątlamalÄą (ikinci el deÄil) yeni bir bilgisayar veya bilgisayar tabanlÄą bir ĂźrĂźn satmak, ithal etmek veya daÄÄątmak yasadÄąĹÄą olmalÄą veya en azÄąndan aÄÄąr vergilendirme yoluyla bĂźyĂźk ĂślĂ§Ăźde vazgeĂ§irilmelidir. Bu, Ăśzellikle, bazÄą Ă§evre birimleri iĂ§in arayĂźzlerin gizli olduÄu veya farklÄą bir iĹletim sistemi kurmak iĂ§in “yazÄąlÄąm kÄąrma” (jailbreaking) gereken tĂźm aygÄątlar iĂ§in geĂ§erlidir.

Teknolojik tarafsÄązlÄąk

Bu yazÄądaki Ăśnlemlerle, devlet biliĹim Ăźzerindeki denetimi geri kazanabilir ve Ăźlkenin vatandaĹlarÄąnÄą, iĹletmelerini ve ĂśrgĂźtlerini kendi biliĹim faaliyetlerini denetlemeye yĂśnlendirebilir. Ancak kimileri teknolojik tarafsÄązlÄąk “ilkesini” ihlal edeceÄi gerekĂ§esiyle buna itiraz ediyorlar.

Teknolojik tarafsÄązlÄąk fikri, devletin teknik seĂ§imlere keyfi tercihler dayatmamasÄądÄąr. Bunun geĂ§erli bir ilke olup olmadÄąÄÄą tartÄąĹmalÄądÄąr, ancak her durumda yalnÄązca teknik olan konularla sÄąnÄąrlÄądÄąr. Burada savunulan Ăśnlemler etik, toplumsal ve politik Ăśnemi olan konulara yĂśneliktir, bu nedenle teknolojik tarafsÄązlÄąÄÄąn kapsamÄą dÄąĹÄąndadÄąr. Sadece bir Ăźlkeyi boyunduruk altÄąna almak isteyenler, hĂźkĂźmetinden kendi egemenliÄi veya vatandaĹlarÄąnÄąn ĂśzgĂźrlĂźÄĂź konusunda “tarafsÄąz” olmasÄąnÄą isteyebilir.